عفونت کانديدايي مهبل از شايع ترين عفونت هاي دستگاه تناسلي مي باشد .

کانديدا آلبيکانس در راست روده احتمال تجمع کانديدا در مهبل را فراهم مي سازد و بالعکس .

عوامل مربوط به پاتوژن : در بيش از 90 % موارد ، عامل عفونت کانديدايي مهبل و فرج ، کانديدا آلبيکانس است و به گروه آزول نيز حساس مي باشد و نوع مقاوم آن به ندرت ديده مي شود ، اعتقاد بر اين است که در زنان با عفونت راجعه کانديدايي مهبلي ممکن است تعداد کمي از کانديدا حتي طي درمان در مهبل باقي بماند و بعدا" يک منبع ذخيره اي جهت عود عفونت توسط همان ارگانيسم شود ( کلونيزاسيون ) . کانديدا گلابرتا دومين عامل عفونت کانديدايي مهبل است که به عوامل ضد قارچي استاندارد پاسخ کمتري نشان مي دهد .

عوامل مربوط به ميزبان :

1. آانتي ژن لوئيس

2. عوامل پزشکي

3. عوامل رفتاري

4. دوش هاي مهبلي و عوامل بهداشتي , عوامل تغذيه اي , استرس و موارد ديگر .

2- آنتي بيوتيک وسيع الطيف

3- عوامل کاهش دهنده سيستم ايمني ( اوليه يا القا شده توسط دارو )

بيماري ديابت يا متابوليسم غير طبيعي گلوکز :

افزايش سطح گلوکز در ترشحات مهبل و ادرار پيش گويي کننده کانديدياز در زنان مي باشد . زنان با کانديدياز راجعه ، سطح قند ادرار بالاتري را نسبت به زنان سالم دارند . ديابت باعث کاهش کيفي ايمني سلولي و شيوع بيشتر ابتلا به کانديديازيس مي شود .

آنتي بيوتيکهاي وسيع الطيف :

آنتي بيوتيک ها چه به صورت سيستميک و يا موضعي فلور طبيعي لاکتولاسيل را ريشه کن کرده و به اين ترتيب باعث رشد قارچ مي شوند . همچنين درمان با آنتي بيوتيک با مخدوش کردن فلور طبيعي مدفوع, ممکن است باعث افزايش پروليفراسيون قارچ هاي روده اي شود و افزايش اين منبع ذخيره اي قارچي ممکن است باعث کلونيزاسيون قارچ مهبل گردد.آنتي بيوتيک هايي که بيشتر باعث کلونيزاسيون مي شوند شامل آمپي سيلين ، تترا سايکلين ، سفالوسپورين ها و آنهايي که کم تر باعث کلونيزاسيون مي شوند ، سولفاناميد ها هستند .

عوامل کاهش دهنده سيستم ايمني ( اوليه يا القا شده توسط دارو ) :

بيماراني که کاهش سطح ايمني دارند ، کانديدياز عود کننده شديدتري را نشان مي دهند . به نظر مي رسد که آنتي بادي ها در جلوگيري از رشد و گسترش ارگانيسم هاي ساپروفيت نقش داشته باشند . ايمني سلولي نقش مهمي را در مکانيسم هاي دفاعي ميزبان در برابر کانديدا بازي مي کند . کاهش اينترفرون Y توليد شده توسط لنفوسيت ها مانع جوانه زدن ميسليا مي شود . اين يافته ها نشان مي دهد که عامل کليدي در موارد کانديديازيس راجعه کاهش ايمني سلولي است . از آنجايي که ايمني طبيعي عفونت کانديدايي ، به طور برجسته ايمني سلولي تعديل شده است .

استفاده از کورتيکواستروئيد و ساير داروهاي مشابه ، حساسيت به کانديدياز مهبل را افزايش مي دهند . کساني که شيمي درماني مي شوند و يا از کورتن ها استفاده مي کنند, در مقايسه با افراد سالم لنفوسيت هاي T پايين تري دارند .

ساير عواملي که باعث تضعيف سيستم ايمني مي شوند مانند لوپوس اريتماتوز ، سرطان ،مريض ناتوان در بستر خوابيده ، پيوند کليه يا ساير اعضا ، سابقه چند بار ترانسفوزيون خون ، شيمي درماني ، مصرف آنتي هيستامين ها ، استفاده از مشروبات الکلي ، نيکوتين موجود در دخانيات ، کمبود آهن ، ويتامين B12 ، روي ، فولات ، نامنظم بودن دوره قاعدگي مي توانند سبب عفونت کانديدايي شوند.

نامنظم بودن دوره قاعدگي ، از دو جهت خطر ابتلا به عفونت کانديدايي را افزايش مي دهد . اول اينکه به علت تغييرات هورموني شخص مي تواند در معرض عفونت قرار بگيرد ، دوم اينکه عوارض و ناراحتي هاي همراه با قاعدگي از جمله خستگي ، درد کمر ، خونريزي هاي زياد و کاهش مقاومت بدن در ابتلا به عفونت کانديدا موثر خواهد بود .

2- روش هاي پيشگيري از بارداي

رفتارهاي جنسي :

ميزان ابتلا به عفونت کانديدايي مهبل با شروع فعاليت جنسي افزايش دارد ، همچنين بين عفونت کانديدايي مهبل و تماس جنسي از طريق دهان ارتباط وجود دارد .

مقاربت هاي خشن ، تحريک جنسي در حين قاعدگي از علل مساعد کننده رشد قارچ مي باشند . مقاربت خشن و آسيب مخاط مهبل و خراشيدگي اين ناحيه باعث تغيير PH اين ناحيه مي شود و زمينه را براي رشد قارچ فراهم مي سازد . پاسخ هاي آلرژيک به مايع مني و اسپرم نيز ممکن است در ايجاد واژينيت در زناني که از نظر جنسي فعال هستند, مهم باشد . پروستاگلاندين مايع مني مرد ممکن است در برخي زوج ها مانع دفاع ايمني شود . اغلب پروتئين هاي موجود در مايع مني يا اسپرم توليد آنتي بادي را در خانم تحريک کرده و او را مستعد آلرژي مي کند و باعث پاسخ التهابي مي شود .

در يك مطالعه کارآزمايي باليني گزارش شد ، نزديکي هاي مکرر ( 7 بار يا بيشتر در هفته ) قوي ترين عامل خطر است .

روش هاي پيشگيري از بارداري :

شيوع عفونت کانديدايي مهبل در بين استفاده کنندگان وسايل جلوگيري از بارداري داخل رحمي افزايش دارد که ممکن است به علت افزايش ترشحات ناشي از آلودگي جسم خارجي و افزايش کلونيزاسيون قارچي باشد .

شيوع عفونت کانديدايي در بيماران تحت کنترل که از قرص هاي جلوگيري از بارداري استفاده نمي کردند , نسبت به بيماراني که از قرص استفاده مي کردند, کاهش داشته است . با ميزان کم استروژن موجود در قرص هاي جلوگيري از بارداري خوراکي شيوع عفونت کانديدايي مهبل افزايش ندارد . اگر چه در کتب زيادي افزايش تکرار عفونت قارچي بدون علامت و عفونت کانديدايي مهبل و فرج در زناني که قرص جلوگيري از بارداري مصرف مي کنند . گزارش شده است ، اما نقش دقيق قرص هاي جلوگيري از بارداري در پيشگويي عفونت علامتدار مورد بحث است .

بيان شده است که قرص هاي ضدبارداري ، باعث تغيير سيستم ايمني و افزايش پادتن ها و کاهش تجمع لنفوسيت ها در دهانه رحم مي شود و به اين ترتيب منجر به کاهش مقاومت نسبت به عفونت هاي کانديدايي مي گردد . درمان با استروژن نيز ممکن است در ابتلا زنان يائسه به عفونت راجعه کانديدايي مهبل و فرج اثر داشته باشد .

دوش هاي مهبلي و عوامل بهداشتي :

اسپينلو و همکاران ( 1995) گزارش کردند که دوش مهبلي عامل خطري است براي ابتلا به عفونت کانديدايي مهبل راجعه که به وسيله کانديدا گلابرتا ايجاد شده است .

به نظر مي رسد که افزايش رطوبت سطح خارجي دستگاه تناسلي ، پيشگويي کننده عفونت قارچي زنان باشد . ارگانيسم کانديدا فقط وقتي به طور طبيعي قادر به نفوذ در پوست مي باشد که پوست مرطوب باشد .

لباس زير تنگ و نايلوني از عوامل ديگر هستند که باعث ابتلا و عود عفونت کانديدايي مهبل و فرج مي شوند .

عقيده بر اين است که پوشيدن شلوارهاي تنگ ، جريان هوا را در اطراف فرج شديدا" محدود مي کند بنابراين باعث ايجاد محيط گرم و مرطوب مي شود که براي رشد کانديدا ايده آل است .

پوشيدن يک لايه لباس زير نايلوني،معادل پوشيدن سه لايه جداگانه لباس زير نخي مي باشد که اين امر باعث محدود شدن تبخير و رطوبت ناشي از فعاليت روزانه مي شود. همچنين باعث سائيدگي شده و به اين ترتيب باعث خارش،التهاب فرج و مهبل و يا ترشحات زياد ميشود.

ضد عفوني کردن لباس هاي زير با مايکروويو در عرض 5 دقيقه همه ارگانيسم ها را نابود مي کند و از اين طريق خطر عفونت را کاهش ميدهد.

مطالعات نشان داده است که استفاده از پدهاي بهداشتي در دوران قاعدگي ،ميزان کشت مثبت را افزايش ميدهد.نگهداري طولاني مدت تامپون در مهبل نيز ممکن است سبب پيدايش اين عفونت شود.

کلر داخل استخرهاي شنا ،مخاط مهبل را تحريک و باعث افزايش شدت علائم ميشود. صابونهاي معطر ، نرم کننده هاي کارخانه اي ، سفيد کننده هاي شيميايي و اسپري هاي خوشبو کننده بعلت داشتن مواد شيميايي باعث تخريب اپي تليوم و ايجاد عفونت کانديديايي مي شوند ، همچنين سفيد کننده ها ممکن است به باکتري هاي مفيدي که مانع رشد کانديدا مي شوند آسيب برسانند.

عوامل تغذيه اي:

از جمله اين مواد ميتوان به رژيم غذايي شکر و مصرف ميوه جات اشاره کرد. ميزان گلوکز ، آرابينوز و ريبوز موجود در ادرار افراد مبتلا به عفونت کانديديايي مهبل بيشتر از زنان سالم است . تغيير در رژيم غذايي مثل مصرف بيشتر مواد لبنياتي و کاهش مصرف ساکارز منجر به کاهش قند ادرار و کاهش ابتلا به عفونت کانديديايي مهبل ميشود. بنابراين بهتر است اين بيماران از خوردن شيريني جات ، نوشيدني هاي شيرين و ميوه هاي خشک شده پرهيز نمايند. خوردن ماست حداقل 3 بار در هفته سطح مناسب لاکتوباسيل را نگه ميدارد. خوردن 8 انس ماست غير شيرين حاوي لاکتوباسيل اسيدوفيلوس معادل 1 ليوان در روز باعث کاهش عفونت کانديديايي مهبل ميشود. همچنين بهتر است از خوردن غذاهايي که حاوي قارچ است مانند گوشت قرمز و قارچ خوراکي خودداري شود.

استرس:

استرس ميتواند باعث افزايش سطح آدرنالين شود ، که ميتواند بر روي هورمونهاي جنسي اثر گذاشته و منجربه تغييرات دوره قاعدگي و افزايش خطر ابتلا به عفونت کانديديايي مهبل شود. همچنين بعلت افزايش ترشح کورتيزول در مواجهه با تنش ها و کاهش مقاومت سيستم ايمني ، خطر ابتلا به عفونت کانديديايي در موارد اضطراب و استرس افزايش مي يابد.

موارد ديگر :

حاملگي ، سن ، چاقي.

حاملگي :

بطور کلي در حاملگي با تغيير فلور مهبل ، در دسترس بودن گليکوژن ، افزايش استرس مادر و کاهش ايمني سلولي خطر رشد کانديدا در مهبل افزايش مي يابد.

به دنبال زايمان با برگشت اپي تليوم مهبل و عدم حضور گليکوژن ، رشد کانديدا از بين ميرود.

چاقي :

به علت تهويه کافي ، ابتلا به عفونت کانديداي مهبل در اين افراد افزايش دارد .

سن:

عفونت کانديدايي در تمام سنين ايجاد ميشود, اما اکثر آن در سنين باروري است.

عفونت مهبل در دختران قبل از منارک نادر است و در زنان يائسه از ميزان آن کاسته ميشود.

درمان هاي غير دارويي کانديدا :

شامل دوش يا شياف مهبل اسيدوفيل ، دوش مهبلي سرکه ( 1 تا 3 قاشق غذاخوري سرکه در يک چهارم ليتر آب گرم ، روزانه يک بار براي مدت يک هفته )

دوش مهبلي صمغ گياه آلاله ، شياف مهبلي ويتامين A و E و ويتامين C خوراکي ، روغن درخت چاي ، گياه آلورا ، ميخک ، دارچين ، اسانس هاي پونه ، نعناع ، رزماري و سير است .

خاصيت ضد قارچي ، ضد انگلي و ضد ويروس عصاره تازه سير در آزمايشگاه به اثبات رسيده است .

عوارض جانبي سير :

مصرف طولاني و به مقدار زياد سير ، عوارض جانبي زير را ايجاد مي کند که شامل : اسهال ، نفخ ، برافروختگي چهره ، سردرد ، پوست داغ ,افزايش ميل جنسي ، بي خوابي ، سوء هاضمه ، تند تند شدن ضربان قبل ، تاول هاي پوستي و تحريک پوستي در استعمال خارجي مي باشد .

موارد منع مصرف سير : مصرف طولاني براي افراد ديابتي ، کم آبي ، کاهش قند خون ، جراحي قريب الوقوع ، بي خوابي ، پيوند اعضاء ، بيماري مزمن پوست ( پمفليگوس ) مصرف داروهاي رقيق کننده خون ، بيماري اختلالات انعقادي ، کاهش فشار خون توصيه نمي شود . تجويز سير در دوران حاملگي و شيردهي توصيه نمي شود .

اشکال دارويي و درماني سير :

سير در طب سنتي به اشکال گوناگون جهت درمان عفونت قارچي مصرف مي شود که شامل کمپرس داغ براي ناراحتي هاي قارچي ، حمام سير براي درمان بواسير ، عفونت هاي مهبلي و ساير بيماري هاي پوستي ناحيه تناسلي ، دوش مهبلي عصاره سير براي شستشوي موضعي شياف مقعدي يا مهبل سير مي باشد .

مصرف کپسول هاي سير به صورت روزانه و يا جايگزين کردن حبه سير پوست کنده در داخل مهبل هر 12 ساعت براي مدت 5-3 روز توصيه شده است. همچنين مي توان از عصاره سير به صورت دوش مهبلي استفاده کرد . خوردن 2-1 حبه سير خام در روز و يا استفاده از مکمل هاي سير معادل 5000-4000 ميکرو گرم آليسين جهت درمان عفونت کانديدايي مهبل توصيه شده است. امروزه سير در بازار دارويي به شکل کپسول قرص و قطره وجود دارد .

نتايج حاصل از تحقيق در مورد مقايسه اثر دوش مهبل عصاره سير و کرم مهبلي کلوتريمازول در درمان زنان مبتلا به عفونت کانديدايي مهبل نشان داد که درصد موفقيت درماني دوش مهبلي عصاره سير نسبت به کرم مهبلي کلوتريمازول کمتراست . اما در دو گروه دوش مهبلي عصاره سير و کرم مهبلي کلوتريمازول از نظر پاسخ درمان براساس باليني تفاوت معني دار نداشتند .